همه چیز درباره زندان صیدنایا | تصاویر تکان‌دهنده و هولناک از فراموش‌خانه امنیتی دولت اسد
رویداد۲۴ | روح‌انگیز دری: با سقوط دولت اسد درهای زندانی که سال های سال در هاله ی از ابهام و موضوع داستان‌ها و اخبار مختلف بود باز شد؛ زندان صیدنایا در شهر صیدنایا و در نزدیکی دمشق در سوریه.
در پی حمله تحریر الشام به رهبری جولانی برای سرنگونی اسد، زندانیان بسیاری از زندان‌های شهرهای مختلف سوریه آزاد شدهاند. ساعاتی بعد از ورود شورشیان به پایتخت سوریه در اوایل صبح روز یکشنبه، هیئت تحریر شام پایان «دوران استبداد در زندان صیدنایا» را اعلام کرد. اما آنچه در صیدنایا دیده می‌شود، با سایر زندان‌ها متفاوت است.
زندان صیدنایا که گفته می‌شود بین سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵ ساخته شده، پیش از این نیز با ادعاهایی درباره شکنجه‌های وحشیانه، اعدام‌های دسته‌جمعی و حتی آدمخواری، شهرت هولناکی پیدا کرده بود؛ اتهاماتی که دولت اسد همواره آنها را تکذیب کرده است. گمانه‌زنی‌ها درباره ربوده شدن برخی زندانیان این زندان، با واکنش زنی که برادر گمشده‌اش را در میان تصاویر دوربین‌ها شناسایی کرد، قوت گرفت.
در این زندان، زنانی نیز با اتهامات نامشخص زندانی بوده‌اند. گفته می‌شود برخی از زندانیان آزاد شده احتمالا عضو داعش بوده‌اند، اما در میان آنها افرادی نیز هستند که بیش از ۳۰ یا ۴۰ سال را در این زندان سپری کرده‌اند؛ مانند سهیل منوی، شهروند لبنانی با ۳۳ سال حبس و راغید التطری که به دلیل خودداری از بمباران مردم سوریه، از زمان حافظ اسد، بیش از ۴۰ سال را در زندان گذرانده است.
ویدیویی که در فضای مجازی و شبکه‌های تلویزیونی از جمله الجزیره منتشر شده، تلاش‌ها برای دسترسی به بخش‌های زیرزمینی زندان را نشان می‌دهد. ویدیویی که خبرگزاری فرانسه آن را تایید کرده، نشان می‌دهد که سوری‌ها شتابان برای یافتن بستگان خود که در صیدنایا زندانی بوده‌اند، تلاش می‌کنند.
صیدنایا کجاست؟
زندان صیدنایا در ۳۰ کیلومتری شمال پایتخت سوریه، دمشق، در منطقه ریف دمشق واقع شده است. این زندان در زمان رژیم اسد تحت نظارت وزیر دفاع سوریه و توسط پلیس نظامی سوریه اداره می‌شد. نخستین اقدام‌ها برای ساخت این زندان از سال ۱۹۷۸ آغاز شد. در آن زمان دولت سوریه زمین‌هایی را از مالکان محلی مصادره کرد و برای ساخت زندان به وزارت دفاع اختصاص داد. عملیات اجرایی ساخت زندان در سال ۱۹۸۱ آغاز شد و در سال ۱۹۸۶ به پایان رسید. اولین زندانیان در سال ۱۹۸۷ وارد این زندان شدند.
بیشتر بخوانید: محمد البشیر مأمور تشکیل کابینه جدید سوریه کیست؟| درباره «دولت نجات سوریه» و نقش کلیدی البشیر در آن
این زندان از دو ساختمان تشکیل شده است و بین ۱۰٬۰۰۰ تا ۲۰٬۰۰۰ زندانی را در خود جای می‌دهد. اداره زندان تحت نظارت وزیر دفاع سوریه و کنترل آن بر عهده پلیس نظامی است. معمولاً زندانیان پیش از انتقال به زندان صیدنایا، ماهها یا حتی سال‌ها در سایر مراکز بازداشت نگهداری می‌شوند. این رویه تا بعد از بحران ۲۰۱۱ مرسوم نبود و از آن پس آغاز شد. روشی که برای انتقال زندانیان به این زندان استفاده می‌شود، در سطح جهانی و به ویژه توسط سازمان عفو بین‌الملل مورد انتقاد قرار گرفته
ساختمان‌های زندان صیدنایا
صیدنایا از دو ساختمان اصلی تشکیل شده که ظرفیت پذیرش ۱۰ تا ۲۰ هزار زندانی را دارد. طبق برخی گزارش‌ها، زندانیان معمولا ماهها یا سال‌ها در بازداشتگاه ها زندگی می کنند. برخی زندانیان این زندان از زمان درگیری اسلامگرایان با دولت حافظ اسد در حماه در زندان بوده‌اند.
به گزارش رویداد۲۴ با این حال، بیشتر زندانیان از زمان جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱ به این زندان پا گذاشته‌اند. طبق گزارش شبکه حقوق بشر سوریه، بیش از ۱۳۶,۶۱۴ نفر، از جمله ۳,۶۹۸ کودک و ۸,۵۰۴ زن، در طول جنگ داخلی سوریه و بعد از آن، بین مارس ۲۰۱۱ تا دسامبر ۲۰۲۴ ، در زندان های سوریه بازداشت شدهاند.
صیدنایا و آمار تعداد زندانیان
«انجمن بازداشت‌شدگان و مفقودین زندان صیدنایا» در سال ۲۰۲۲ در گزارشی می‌گوید که بین سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۸ بیش از ۳۰ هزار زندانی یا اعدام شدهاند یا بر اثر شکنجه، نبود مراقبت‌های پزشکی یا گرسنگی جان باخته‌اند. همچنین بر اساس روایت‌های زندانیان معدودی که از صیدانا آزاد شدهاند، دست‌کم ۵۰۰ نفر دیگر بین سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۱ در این زندان اعدام شدهاند. سازمان عفو بین‌الملل در گزارشی در سال ۲۰۱۷ زندان صیدنایا را «کشتارگاه انسانی» توصیف کرد و گفت که اعدام‌ها با تایید مقام‌های عالی‌رتبه دولت اسد انجام شده است. دولت سوریه در آن زمان این ادعاها را «بی‌اساس» و «فاقد حقیقت» خواند و اصرار داشت که تمام اعدام‌ها در این کشور با طی مراحل قانونی اجرا شده است.
طبق گزارش شبکه حقوق بشر سوریه، بیش از ۱۳۶٬۶۱۴ نفر از جمله ۳٬۶۹۸ کودک و ۸٬۵۰۴ زن بین مارس ۲۰۱۱ تا دسامبر ۲۰۲۴ در زندان‌های سوریه بازداشت شدهاند.
ادعاهای عفو بین الملل درباره صیدنایا
عفو بین‌الملل مدعی است که در گفت و گو با یک زندانی سابق که به دلیل شرکت در یک اعتراضات در سوریه بازداشت شده به نکاتی درباره نحوه رفتار در این زندان دست یافته است. بر اساس این گزارش یک زندانی سابق به عفو بین الملل گفته است که «زندانیان این زندان به انتخاب میان کشتن خود یا دوستان نزدیک‌شان مجبور شده بودند، این زندانی سابق همچنین بیان داشت که در اولین زندانی که وی زندانی بوده است، زندانبانان آنها را مجبور به آدمخواری کرده‌اند و این در حالی است که وی این زندان را در مقابل زندان صیدنایا به «بهشت» تشبیه کرده است. به گفتهٔ این زندانی سابق در واقع زندان دیگر که با نام شعبه ۲۱۵ از آن نام برده شده با هدف «بازجویی» (به همراه شکنجه) مورد استفاده قرار می‌گرفته در حالی که پس از اتمام مراحل بازجویی زندانیان به صیدنایا «برای مرگ» انتقال داده می‌شدند».
تجاوز جنسی به زندانیان در صیدنایا
پایگاه خبری انتخاب در گزارشی درباره صدینایا نوشته است که «برخی گزارش‌ها حاکی از این است که در این زندان، تجاوزهای جنسی گسترده‌ای رقم خورده است. طبق ادعای برخی زندانیان، تجاوز جنسی در این زندان به حدی بوده که برخی کودکان حاصل از تجاوز در این زندان به دنیا آمده و از کودکی در سلول‌ها زندگی کرده‌اند.همچنین، برخی زندانیان مدعی شدهاند که بیشتر اوقات چشمشان بسته بوده و هیچ کسی را نمی‌دیدند. همچنین، طبقات پایین این زندان تاریک بوده و برخی زندانیان ماهها هیچ نوری دریافت نمی‌کرده‌اند.»
در مقابل برخی چهره‌های حامی اسد می‌گویند که این گزارش‌ها دروغین بوده و توسط مخالفان اسد و متحدان ترکیه و آمریکا ایجاد و منتشر شده است. آنها تاکید دارند که زندان صیدنایا مخوف است اما داستان‌های عجیب و غریب حول آن داستان سرایی و شایعه بوده و صحت ندارد.
اتهام کوره آدم‌سوزی
در سال ۲۰۱۷ وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا حکومت سوریه را به اعدام‌های وسیع در زندان و سوزاندن اجساد در کوره‌های آدم‌سوزی در زندان صیدنایا در جهت پنهان کردن اجساد اعدامیان متهم کرد، وزارت امور خارجه تصاویر هوایی از یک ماهواره تجاری را ارائه داد که در آن ساختمانی در زندان نشان داده می‌شد که به مرده‌سوزخانه تغییر کاربری داده بود. این تصاویر که در یک دورهٔ چند ساله از ابتدای سال ۲۰۱۳ گرفته شد بود، وجود مرده‌سوز خانه را تأیید نمی‌کرد اما ساختمانی را با چنین استفاده‌هایی همسان نشان می‌داد. شواهد موجود در ۲۰۱۵ قطعه عکس نشان می‌داد که تمامی ساختمان‌های این زندان کاملاً پوشیده از برف بوده‌اند به جز یک ساختمان که نشان‌دهندهٔ «منبع قابل توجه گرمای داخلی» در این ساختمان به همراه یک دودکش تخلیه شبیه به دیوار آتشین یا دریچهٔ مکش هوا در این ساختمان بوده است. هنوز تصاویری از داخل این ساختمان بعد از سقوط دولت اسد منتشر نشده است.
روایت‌های خبرگزاری اصولگرا در ایران از زندان صیدنایا
خبرگزاری مهر در گزارشی درباره این زندان نوشته است: «بدرفتاری در زندان‌های سوریه و شکنجه مخالفان دولت، گرچه واقعیتی انکار ناپذیر است، اما بخش قابل توجهی از زندانیان موجود در صیدنایا همفکران گروه‌های تروریستی هستند که به تازگی در دمشق روی کار آمده‌اند. این افراد که در گذشته در گروه‌های داعش و جبهه النصره به عنوان نسخه قدیمی هیئت تحریر الشام عضو بودند؛ از سال ۲۰۱۱ تاکنون جنایات زیادی را علیه غیر نظامیان و افراد مختلف در سوریه انجام داده‌اند که بسیاری از مردم، تصاویر و فیلم‌های آنها را طی یک دهه گذشته دیده‌اند و مردم سوریه خاطرات بسیار بدی از آنها در ذهن دارند. در هیاهوی تغییر حاکمیت در سوریه اما، برخی زندانیان سابق بنا بر اهدافی متفاوت که از جمله آنها برجسته نمایی فعالیت‌ها و مبارزات خودشان علیه دولت بشار اسد و گرفتن سهم خود از کیک حاکمیت جدید است، اقدام به بزرگنمایی در خصوص شکنجه‌های صورت گرفته در این زندان و وجود سلول‌های مخفی در آن کرده‌اند. یکی از مهم‌ترین این شایعات مربوط به دری مخفی است که از آشپزخانه زندان به یک زیرزمین ختم می‌شده که به ساختمان قرمز می‌رسیده و شامل ۱۰ طبقه زیر زمین بوده که صدها زندانی در آن محبوس بوده‌اند!».
امام موسی صدر در زندان صیدنا سوریه است؟
در ساعات گذشته شایعاتی درباره حضورامام موسی صدر در این زندان منتشر شده است. این شایعه از یک حساب توییتری عرب‌زبان آغاز شد. این کاربر در توییت به زبان عربی مدعی شده است، «موسی صدر در صیدنایا است، هنوز محل نگهداری او در زندان مشخص نشده اما سوابق و اسامی او پیدا شده است». با این وجود هیچ سند و مدرک قابل توجهی از جانب رسانه‌ها در این خصوص منتشر نشده است.
عمق توحش در قرن ۲۱ 
